Diş çürükleri, özellikle çocuklar ve gençler arasında yaygın olarak görülen bir sorundur. Bu çürükler, çoğunlukla dişlerin çiğneme yüzeylerinde bulunan pit ve fissür adı verilen girintili alanlarda başlar. Pit ve fissürler, çürüğe neden olan bakterilerin birikimi için uygun ortamlardır. Bu sorunu önlemek için kullanılan pit ve fissür örtücüler, dişlerin çürümeye meyilli bölgelerini kapatarak çürük oluşumunu büyük ölçüde engeller. Bu makalede, pit ve fissür örtücülerinin ne oldukları, nasıl çalıştıkları, avantajları, çeşitleri ve uygulama süreçleri ele alınacaktır.
Pit ve fissür örtücüler, dişlerin çiğneyici yüzeylerinde bulunan doğal girinti ve çıkıntıları doldurmak amacıyla kullanılan, genellikle akışkan reçine bazlı materyallerdir. Dişlerin çiğneme yüzeyindeki bu küçük girintiler, özellikle azı dişlerinde yaygındır ve diş fırçalama sırasında yeterince temizlenemeyen, çürük oluşumuna meyilli bölgeler olarak bilinir. Pit ve fissür örtücüler, bu bölgeleri kapatarak bakterilerin birikmesini ve çürüklerin başlamasını önler.
Örtücülerin temel işlevi, diş yüzeyinde koruyucu bir bariyer oluşturarak çürük oluşumunu önlemektir. Bu materyaller dişlerin çiğneyici yüzeyindeki girintili bölgeleri doldurur, bu sayede diş fırçasının ulaşamadığı yerlere bakterilerin yerleşmesini ve çürük oluşturmasını engeller. Uygulanan örtücüler, dişin yapısına tutunur ve dış etkenlere karşı dayanıklı hale gelir.
Pit ve fissür örtücülerin uygulanması, diş hekimliğinde sıkça tercih edilen, basit ve ağrısız bir işlemdir. İşlem şu adımları içerir:
İlk olarak, diş hekimi örtücü uygulanacak diş yüzeyini temizler. Bu işlem, diş yüzeyindeki plak ve yemek artıklarını uzaklaştırmak için profilaksi macunu veya özel temizleme maddeleriyle yapılır. Temizleme işlemi, örtücünün diş yüzeyine güçlü bir şekilde tutunabilmesi için önemlidir.
Daha iyi yapışma sağlamak için diş yüzeyine genellikle fosforik asit içeren bir asit jel sürülür. Bu jel, diş yüzeyinde mikroskobik düzeyde pürüzler oluşturarak örtücünün tutunmasını kolaylaştırır.
Diş yüzeyi asit ile işlendikten ve durulandıktan sonra kurutulur. Kurutulan yüzeye pit ve fissür örtücü materyal uygulanır. Materyalin düşük viskoziteli olması, diş yüzeyindeki tüm girinti ve çıkıntıları etkili bir şekilde doldurmasını sağlar.
Birçok modern pit ve fissür örtücü, fotopolimerizasyon özelliğine sahiptir. Yani, mavi ışık cihazı yardımıyla materyal sertleştirilir. Işıkla sertleştirme işlemi, materyalin hızlı bir şekilde dayanıklı hale gelmesini sağlar.
Son adımda diş hekimi, uygulanan örtücüyü kontrol eder ve herhangi bir pürüz ya da düzensizlik varsa düzeltir. Böylece işlem tamamlanır ve örtücü uzun süre boyunca dişi korumaya devam eder.
Pit ve fissür örtücüler, çiğneme yüzeylerinde bakteri birikimini engelleyerek çürük oluşumunu etkili bir şekilde önler. Bu koruyucu yöntem, özellikle çocuklarda ve çürük riski yüksek bireylerde çok etkilidir.
Uygulama işlemi, ağrısız ve anestezi gerektirmeyen bir tedavi yöntemidir. Dişin preparasyonuna gerek kalmadan yapılabildiği için oldukça konforlu bir işlemdir. Genellikle 10-15 dakika içinde tamamlanır.
Bazı pit ve fissür örtücü çeşitleri, florid salınımı özelliğine sahiptir. Florid, diş minesini güçlendirir ve çürüğe karşı direnci artırır. Florid içeren örtücüler, çürük önleme açısından ekstra bir fayda sağlar.
Doğru uygulandığında ve düzenli olarak kontrol edildiğinde, pit ve fissür örtücüler uzun yıllar boyunca etkili bir koruma sağlar. Bu, özellikle çocukluk döneminde uygulanan örtücülerin, dişlerin uzun süre sağlıklı kalmasına yardımcı olduğu anlamına gelir.
Çoğu pit ve fissür örtücü, dişin doğal görünümüne uyumlu olacak şekilde şeffaf veya beyaz renkte üretilir. Bu sayede estetik kaygılar taşıyan bireylerde görünüm açısından herhangi bir problem yaratmaz.
Reçine bazlı pit ve fissür örtücüler, en yaygın kullanılan çeşitlerdir. Işıkla sertleşirler ve dişin çiğneme yüzeyine güçlü bir şekilde yapışarak uzun ömürlü koruma sağlarlar.
Cam iyonomer bazlı örtücüler, florid salınımı yaparak diş minesini güçlendirir. Bu özellikleri nedeniyle özellikle çürük riski yüksek bireylerde tercih edilir. Ancak, reçine bazlı örtücülere göre biraz daha az dayanıklıdır.
Bazı pit ve fissür örtücüler, uygulama sırasında renkli olabilir. Bu, hekimin örtücünün diş yüzeyine tam olarak yayıldığını görmesini kolaylaştırır. Renkli örtücüler, sertleştikten sonra saydam hale gelir ve estetik bir problem oluşturmaz.
Pit ve fissür örtücüler, özellikle çocuklar ve gençler için ideal bir koruyucu tedavi yöntemidir. Süt dişleri dökülüp yerine kalıcı dişler çıkmaya başladığında, çiğneme yüzeylerindeki pit ve fissürler çürük oluşumuna yatkın hale gelir. Bu nedenle, örtücü uygulamaları genellikle ilk azı dişlerinin sürmesinden sonra, yani 6-7 yaşlarından itibaren yapılır. Ayrıca, yetişkinlerde de çürük riski taşıyan dişlerde pit ve fissür örtücü uygulaması yapılabilir.
Pit ve fissür örtücüler, diş çürüklerini önlemenin en etkili yollarından biridir. Dişlerin çiğneme yüzeylerindeki girintili bölgeleri doldurarak bakterilerin birikmesini ve çürüklerin başlamasını engeller. Basit, ağrısız ve hızlı bir işlem olan bu tedavi yöntemi, özellikle çocuklarda uzun vadeli diş sağlığını korumak için önemli bir rol oynar. Çürük riskini azaltmak için uygulanan pit ve fissür örtücüler, dişlerin doğal yapısını koruyarak hem çocuklar hem de yetişkinler için etkili bir koruma sağlar.
